سنجش نابرابری‌های فضایی مناطق شهری از منظر عدالت اجتماعی (مطالعه موردی: مناطق ده‌گانه شهر تبریز)

رشد شتابان شهرنشینی و قطبی شدن مناطق و گروه­های اجتماعی منجر به نابرابری‌هایی در شرایط سکونت و دسترسی به خدمات شهری میان مناطق و گروه‌های شهری شده است. مادر شهر تبریز علاوه بر اینکه از تبعیض طبقاتی در بین گروه‌های اجتماعی– اقتصادی رنج می‌برد، از تبعیض فضایی ناشی از توزیع نامناسب خدمات شهری نیز تهدید می‌شود. هدف پژوهش حاضر سنجش عدالت فضایی در بهره ­مندی از خدمات شهری در سطح مادرشهر تبریز است. روش پژوهش، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی –تحلیلی است. مناطق ده­گانه تبریز به‌عنوان جامعه آماری در سنجش "عدالت فضایی" و 15 شاخص تعیین‌کننده خدمات عمومی برای نیل به این هدف انتخاب‌شده‌اند. برای وزن دهی به شاخص­های موردمطالعه از مدل تحلیل شبکه­ای و برای تحلیل و رتبه­بندی مناطق شهری از منظر برخورداری از خدمات عمومی از مدل­های تصمیم­گیری چند­معیاره شامل تاپسیس، ویکور و الکتر و برای رسیدن به یک نتیجه­ واحد از تحلیل داده­ ها در مدل­های مختلف، از مدل تلفیقی کپلند استفاده‌ شده است. تجزیه‌ و تحلیل شاخص‌ها بیانگر آن است که مناطق 1 و 10 در همه مدل­ های مورد استفاده در تحلیل داده­ ها کاملاً برخوردار و مناطق 6 و 8 از این لحاظ فاقد حداقل برخورداری می­باشند. بر این اساس منطقه 4 به‌عنوان منطقه برخوردار و مناطق 7، 2، 3 و 5 نیز به‌عنوان مناطق نیمه برخوردار شناخته شدند. یافته‌های حاصل از این پژوهش، عدم انطباق توزیع خدمات عمومی در سطح مناطق، حتی با کمترین سطح عدالت فضایی را نشان می­دهد. بنابراین مدیریت شهری ما در شهر تبریز، نیازمند توجه به مناطق محروم از شاخص­های خدمات عمومی است.